اما در مورد جناح‏هاى سیاسى بعد از انقلاب اسلامى باید گفت که در حال حاضر چندین جناح سیاسى در ایران فعال هستند که عمده‏ترین آنها عبارت است از: 1- جامعه روحانیت مبارز، 2- مجمع روحانیون مبارز، 3- تحکیم وحدت، 4- کارگزاران سازندگى، 5- حزب مشارکت، 6- نیروهاى موسوم به خط امام. 1- جامعه روحانیت مبارز: معتقد به ولایت مطلقه فقیه بوده و مشروعیت نظام را مبنى بر آن مى‏دانند و بر ارزش‏ها تأکید بسیار دارند. هم چنین بر حضور روحانیون در اداره نظام تأکید مى‏ورزند. فعالیت احزاب را در چهارچوب و محدوده خاصى قبول دارند و مشارکت سیاسى را نیز به گونه‏اى خاص تعریف مى‏کنند. در مسائل اقتصادى نیز از خصوصى‏سازى بازار حمایت مى‏کنند. در مسائل فرهنگى به تبادل فرهنگى با کشورهاى دیگر به شکل باز معتقد نبوده و بر کنترل فعالیت‏هاى فرهنگى تأکید دارند. هم چنین بر ظواهر شرعى اصرار مى‏ورزند و پدیده تهاجم فرهنگى را مدنظر قرار مى‏دهند. 2- مجمع روحانیون: این جناح اختیارات ولى فقیه را در محدوده قانون اساسى دانسته و بر مقتضیات زمان نیز تأکید دارند. فعالیت احزاب را مى‏پذیرند و به توسعه سیاسى و آزادى‏هاى اجتماعى معتقد هستند. در اقتصاد، به خصوصى‏سازى محدود و دخالت دولت در امور اقتصادى اصرار دارند. در مسائل فرهنگى بر نظارت معتقد هستند و از تولید هر چه بیشتر آثار فرهنگى حمایت مى‏کنند. ریشه نارسایى‏ها را بیشتر در داخل مى‏دانند تا خارج و به تبادل فرهنگى گسترده مى‏اندیشند. 3- دفتر تحکیم وحدت: مواضعى شبیه به مجمع روحانیون دارند. از توسعه سیاسى حمایت جدى مى‏کنند و موضع انتقادى در قبال عملکرد گذشته دولت‏ها دارند و حامى مذاکره با آمریکا هستند. 4- کارگزاران سازندگى: این گروه معتقد به تخصصى شدن بخش‏هاى مختلف نظام و تأکید بر سازندگى و پیشرفت اقتصادى است و بدون آن کار فرهنگى را تقریباً بى‏نتیجه مى‏دانند. در عرصه سیاسى معتقد به آزادى‏هاى مدنى و تنش‏زدایى در روابط خارجى‏اند و از اقتصاد باز حمایت مى‏کنند. تمایل این گروه به گروه‏هاى میانه‏رو بیشتر از گروه‏هاى چپ است. 5- حزب مشارکت: این حزب که به تازگى تأسیس شده است، معتقد به اصلاح نظام ادارى کشور است و بر رابطه با دیگر کشورها و گفت و گوى تمدن‏ها تأکید دارد. در عرصه اقتصادى به اقتصادى تحت نظارت اعتقاد دارد و توسعه سیاسى را محور برنامه‏هاى خود مى‏داند. این گروه تکیه بر ظواهر شرعى را مهم نمى‏داند. این حزب افکار و برنامه‏هاى آقاى خاتمى را در سرلوحه اهداف خود قرار داده است. 6- نیروهاى خط امام: این جناح که در مجلس پنجم شکل گرفته است، مواضعى معتدل‏تر از حزب مشارکت داشته و در عین تأکید بر اصلاحات، بر حفظ ارزش‏ها نیز تأکید مى‏ورزد. در پایان نیز این نکته را یادآور مى‏شویم که این مواضع ثابت نبوده و همواره دستخوش تغییر است. حتى ممکن است گروهى از راست به چپ و یا بالعکس تبدیل گردد. براى آ1- انقلاب اسلامى و چرایى و چگونگى رخداد آن، نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاهها- معاونت امور اساتید 2- انقلاب اسلامى و ریشه‏هاى آن، مجموعه مقالات 1 و 2، همان 3- انقلاب اسلامى و ریشه‏هاى آن، مأخذشناسى توصیفى (1)، همان 4- حدیث پیمانه، پژوهشى در انقلاب اسلامى، حمید پارسانیا
X